Elk geloof heeft zo zijn eigen eettradities of regels. Tot 1966 was het voor de katholieken verboden om op vrijdag vlees te eten. Daarom werd vrijdag visdag. Op vrijdag aten wij vroeger thuis ook vis. Waren we nu echt zo streng katholiek? Nee, er was zwemmen op vrijdag. Vlakbij het zwembad was op vrijdagavond markt. Niks zo lekker als na het zwemmen een gebakken visje eten. Ik verheugde me niet op de strenge juf van het zwemmen, maar wel op het visje van de markt. Meer weten?
Zalm is mijn lievelingsvis. Ik at voor het eerst gerookte zalm als tiener met mijn moeder in Brussel. Dankzij Jamie Oliver en de kookkunsten van mijn man kwam daar forel met tijm uit de oven bij. We kochten het liefst zalmforel. Later kwam ik erachter dat zalmforel roze is door de kleurstof astaxanthine. Deze kleurstof wordt synthetisch aan het voer toegevoegd bij gekweekte zalm of zalmforel. De kleurstof doet niks voor de smaak. Het zorgt er in het wild voor dat er prachtige roze flamingo’s leven en zalm mooi roze is. Deze dieren krijgen die roze kleur door het eten van garnalen en plankton. Garnalen en plankton bevatten de natuurlijke kleurstof astaxanthine. Dus nu koop ik voor minder geld en net zo lekker forel.
Wat moet je weten over vis?
Het is gezond en lekker. Vis, vooral vette, zoals zalm, makreel en haring bevat veel onverzadigde vetten, omega 3 en 6. Omega 3 zit in weinig voedingsmiddelen en hebben we heel erg hard nodig om ons vet te verbranden. Het zijn essentiële vetzuren, die ons lichaam niet zelf kunnen aanmaken. Deze vetzuren zijn nodig voor normale groei, goed afweersysteem, gezond zenuwstelsel, het hormoonsysteem, gezond bloed en ze werken cholesterolverlagend. Vis is ook een goede leveranciers van vitamine A en D.
Twee keer per week vis
Omega 3 zit in (vette) vis, lijnzaadolie, noten en in vlees en zuivel van dieren, die van de natuur eten (zoals gras) eten. We krijgen er in onze eetcultuur niet zo snel genoeg van binnen. Daarom wordt aanbevolen twee keer per week vis te eten. Niet vaker in verband met toxische stoffen in vis zoals zware metalen, dioxine of geneesmiddelen bij kweekvis.
Dat is nu het probleem. Vis is gezond, maar zware metalen uit de zee eten we liever niet. Resten van geneesmiddelen ook niet. We willen ook dat deze dieren blijven bestaan en niet uitsterven. Vis eten lijkt ineens een milieuprobleem. Kan ik er nog wel zomaar eentje van de markt eten zonder gewetensbezwaren?
Wanneer is vis duurzaam?
De milieubelasting is verschillend. Het maakt uit het gekweekt, wild of met uitsterven bedreigd is. In de supermarkt komt vaak uit Afrika en is ingevlogen. Dit kost 100 keer zoveel energie dan vrachtvervoer. Let daarom op keurmerken en eet producten van het seizoen.
Vissen worden vrij gevangen of gekweekt. Kweken gebeurt in open systemen of gesloten systemen. Open kweek vindt plaatst in binnenwateren, kustwateren en zeegebieden. Hierbij wordt een deel afgezet met netten. Voorbeeld is Noorse zalm uit de Noorse fjorden. Als voer is vaak wilde vis nodig en het milieu wordt met name belast door diergeneesmiddelen, voer, mest en afval. Als gekweekte dieren ontsnappen en kruisen met wilde dan is kans op verzwakking van het soort.
Gesloten systemen zijn in Nederland vooral te vinden in bassins. Er worden weinig geneesmiddelen gebruikt, het water wordt gezuiverd met filters. De milieubelasting komt vooral uit het voer.
Steeds meer kwekerijen brengen biologische producten op de markt, zij garanderen goede kweekomstandigheden.
De VISwijzer laat zien wat het Wereld Natuur Fonds en Stichting De Noordzee een goede keuze vinden met het oog op de natuur en het milieu. Dus niet op gezondheid. Het MSC-keurmerk garandeert dat het product duurzaam gevangen is. ASC staat voor verantwoord gekweekte vis, schaal- en schelpdieren. Het ASC keurmerk let op natuur en sociale omstandigheden voor de arbeiders.
Kibbeling of haring?
Kibbeling vindt mijn dochter het aller-lekkerst. Jammer genoeg is gefrituurd in een beslag niet meer gezond. Goede voedingsstoffen gaan verloren door het frituurproces. Door de toename van de hoeveelheid verzadigde vetten hebben onverzadigde vetten nog weinig effect. Wanneer je zelf een tempurabeslag maakt en het bakt in olijfolie in de koekenpan blijft de goede voedingswaarde wel behouden.
Haring is in Nederland de meest populair! Haring is gezond! Haring wordt grotendeels duurzaam gevangen en wordt niet met uitsterven bedreigd. Het bevat veel omega 3 en ook nog vitamines en mineralen. Haring bevat naast vitamine A en D, zelfs vitamine C! Een ideaal, gezond en lekker tussendoortje. Dus ga gerust “haringhappen” en geniet van deze mooie kleine rauwe vis.
voedingswaarden haring en voedingswaarde kibbeling
Gabie Kusters, diëtist
Relevante links:
- Vis, Lekker en licht: Een kookboek met ruim 250 recepten heel wat nuttige productinformatie. In dit boek worden ook de kooktechnieken duidelijk omschreven en hoe je de vissen en schaaldieren moet fileren enz. Dus vandaar dat het voor beginners ook een zeer handzaam boek is.
- De Vis & Schelpdierenbijbel: Met recepten voor soepen, voorgerechten, patés, terrines, salades, smakelijke hoofdgerechten, lichte en gezonde maaltijden en verfijnde schotels. Barstens vol met productinformatie, technieken en recepten.
- VacuVin Vlees/Vis Cool Plate: De vlees/vis Cooler bestaat uit een schaal, een transparante deksel en een RVS plaat. Door het bijgeleverde koelelement is deze schaal zeer geschikt om vlees, vis en gevogelte koel te houden.
- Piral Stoofpot, Terracotta, voor vis, visvorm: De speciale vorm zorgt ervoor dat de mineralen en vocht van de vis beter behouden blijven. De terracotta bodem zorgt ervoor dat het niet aanbakt aan de pan. Zeer geschikt voor slow cooking.
- Alaska Omega 3 Forte bevat een gepatenteerd omega 3 extract, dat behoort tot de absolute top in de wereld. Het bestaat uit zuivere, duurzame visolie met de hoogste concentratie werkzame EPA en DHA vetzuren in de meest ideale verhouding.