VET heeft een negatieve klank. Bij vet denken we snel aan dik en ongezond. Dan denken we fastfood, chips, friet, hamburgers, vette pizza, mayonaise, sauzen en roomboter. Of aan niet meer in de kleren passen, afvallen, liposuctie of overgewicht. Is vet eigenlijk ongezond of hebben we vet nodig?
Als ik in de supermarkt loop, dan lijkt de voedingsindustrie daar anders over te denken. Ik sta elke keer met verbazing te kijken naar de enorme keuze in kuipjes met vet voor op brood en dan staat daarnaast nog een enorme hoeveelheid aan flesjes en pakjes met vet om in te bakken en braden. Zo te zien kunnen we niet zonder.
Het ene vetproduct bevat extra calcium, vitamines en op het ander staat; omega 3, bevat olijfolie, goed voor hart- en bloedvaten, verlaagt cholesterol, voor in de groei of juist voor als je ouder bent.
Eigenlijk is het heel simpel, vet is nodig in balans met uw lengte, gewicht, activiteit en leeftijd maar ook in de juiste verhouding van verzadigd en onverzadigd vet (*zie richtlijn). Vet vervult namelijk belangrijke functies in ons lichaam.
Verzadigd vet is op kamertemperatuur vast van vorm. Het grootste deel van verzadigd vet maakt ons lichaam zelf aan. Verzadigd vet hebben we nodig om ons te beschermen. Vet beschermd onze organen en ons lichaam tegen invloeden van buiten af. Verzadigd vet bevat ook vitamine A, D en E welke vitamines we middels vet ook kunnen opslaan. Mensen met te weinig vet hebben het bijvoorbeeld heel erg snel koud. Waarom heeft bijvoorbeeld een zeehond een dikke speklaag? Verzadigd vet hebben we dus nodig, maar we krijgen al snel teveel binnen in onze samenleving en dat levert risico’s op voor de gezondheid. Een persoon wordt te dik of er ontstaat aanslag aan de binnenkant van de slagaders. Verzadigd vet zit onder andere in vlees, zuivel, boter, kaas, snacks en kokosolie.
Onverzadigd vet is vloeibaar. Er zijn drie soorten onverzadigd vet: omega 3, 6 en 9. Omega 3 en 6 zien we steeds meer op voedselproducten staan en in voorlichtingscampagnes verschijnen. Waarom zijn omega’s zo belangrijk voor ons lichaam?
Het lichaam kan alleen met behulp van onverzadigd vet het verzadigde vet goed verbranden! Het zijn essentiële vetzuren, die ons lichaam niet zelf kunnen aanmaken. Deze vetzuren zijn nodig voor normale groei, goed afweersysteem, gezond zenuwstelsel, het hormoonsysteem en gezond bloed en ze werken cholesterolverlagend. We hebben dus vet nodig.
Omega 3 zit in (vette) vis en in lijnzaadolie. Daarom wordt aanbevolen minimaal twee keer per week vis te eten, maar weer niet te vaak in verband met toxische stoffen in vis zoals zware metalen of geneesmiddelen bij kweekvis. Ik raad aan bij het eten van vis de viswijzer te gebruiken. Tegenwoordig wordt ook biologische vis gekweekt. Zelf maak ik veel gebruik van lijnzaadolie en gebruik lijnzaadjes door het eten, bijvoorbeeld in de muesli. Het is niet zo sterk van smaak en is eenvoudig toe te voegen aan koude sauzen, zoals sladressing of yoghurtsaus. Biologisch vlees of vlees van dieren, die van de natuur eten (zoals gras) bevat ook omega 3 en 6.
Omega 6 zit in noten, granen, zonnebloemolie, sesamzaad, teunisbloemolie en in dierlijke vetten. Over het algemeen zit er voldoende omega 6 in onze voeding.
Omega 9 zit in olijfolie en werkt sterk cholesterolverlagend.
Bakken en braden kan in verzadigd vet of in omega 9. Nooit in plantaardige vetten zoals zonnebloemolie, want deze oxideren bij hoge temperaturen en zijn dan schadelijk voor ons lichaam.
Wat is nu nodig op de boterham of in de pan? Het gebruik maken van een kuipje is denk ik niet slecht, maar we hebben het niet nodig. Op de boterham smeer ik het liefst roomboter wel met mate. Het is een puur en eerlijk product, het bevat vitamine A, D en E en bevat geen kunstmatige stoffen en geen transvetten. Transvetten zijn kunstmatig gemaakte vetten. Bakken en braden doe ik met olijfolie en soms in roomboter voor een lekkere saus.
Hierbij mijn eigen recept voor een kipkerrie salade waaraan ik lijnzaadolie heb toegevoegd. Een heerlijk en gezond lunch gerecht los, bij de boterham of op een (volkoren) wrap en makkelijk vooraf te bereiden. Let wel op dat lijnzaadolie koel bewaard moet worden, omdat het snel oxideert.
* Richtlijn: Aandeel van onverzadigde vetzuren gedeeld door aandeel verzadigde vetzuren mag niet groter zijn dan 1. Richtlijn van vetpercentage van totale voeding op een dag is ca 21%. Omgerekend betekent dit dat bij 2.500 kcal per dag, aanbevolen voor een man met gemiddelde activiteit 525 kcal uit vet mogen komen. 1 gram vet levert 9 kcal dus richtlijn voor een man is ca 58 gram vet per dag.
Recept kipkerrie salade met omega 3
Onderstaand recept bevat lijnzaadolie. Lijnzaad olie bevat omega 3. Omega 3 heeft je lichaam
nodig bijvoorbeeld om vet te verbranden, voor gezond bloed en voor je zenuwstelsel. De olie
maakt de yoghurtsaus smeuïger en extra lekker. Een kip, die natuurlijk heeft mogen
eten en buiten gescharreld bevat omega 3 en 6. Dus kies voor een biologische of scharrelkip
in dit gerecht.
Ingrediënten:
2 ons biologische of scharrel kipfilet
sjalotjes
knoflookteen
halve gele of rode paprika
groenten bouillon
75 ml dikke yoghurt
1 eetlepel kerrie
1 eetlepel lijnzaadolie
peper en zout
olijfolie
Beschrijving:
Kook de kipfilet gaar in de groenten bouillon. Snij de paprika, sjalot en knoflookteen fijn en
fruit zachtjes in de olijfolie. Laat de gefruite groenten afkoelen. Meng de yoghurt, lijnzaadolie,
kerrie en peper en zout door elkaar tot een mooie saus. Snij de kip in stukjes. Voeg de
gesneden kip en gefruite groenten toe aan de saus.
Tips:
Extra lekker op een slabedje.
Ook lekker op een (volkoren) wrap en die kan makkelijk in de broodtrommel.
Gabie Kusters, diëtist
Relevante links:
- Omega-3: Doel van dit kookboek is adviezen ten aanzien van vetten in onze voeding te vertalen in voedingsmiddelen met hierbij recepten. Bevat duidelijke ingrediëntenlijst en puntsgewijze receptuur.
- Het Omega 3 Kookboek: Kookboek dat u helpt voldoende van de belangrijke omega-3-vetzuren op te nemen. Geschikt voor mensen die baat hebben bij een goede omega 3-voorziening in de voeding zoals mensen met diabetes of hart- en vaatziekten. Niet geschikt voor dagelijks gebruik, vanwege het specifieke onderwerp waardoor andere voedingsstoffen in het geding kunnen komen
- Sunwell Krachtige Visolie Omega-3: Sunwell Krachtige Visolie is rijk aan de vetzuren EPA en DHA. Een voedingssupplement is geen vervanging voor een gevarieerde voeding. Voor het behoud van een goede gezondheid is een gezonde levensstijl en een gevarieerde, evenwichtige voeding van belang.
- Royal Green Omega-3 Algenolie: Interessant supplement voor mensen welke last hebben van op basis van visolie gemaakte supplementen.