Onlangs keek ik opnieuw de documentaire “Super Size Me” uit 2004. De documentaire gaat over Morgan Spurlock, een gezonde Amerikaanse man. Morgan onderwierp zichzelf aan een extreem experiment. Kort gezegd at en dronk hij 30 dagen lang alleen maar bij fastfoodgigant McDonald’s. Daarnaast mocht hij niet sporten. De gevolgen voor zijn lichaam waren zo ernstig en onvoorzien dat de dokter hem met klem aanraadde vroegtijdig te stoppen met zijn experiment.
Waarom voerde Morgan dit experiment uit? De aanleiding was een rechtszaak die 2 Amerikaanse meisjes spanden tegen McDonald’s. Het tweetal claimde dat McDonald’s schuldig was aan hun zwaarlijvigheid. De strijd werd gewonnen door de fastfoodketen. McDonald’s onderstreepte de uitspraak tevens door te claimen dat McDonald’s in een gezond, voedzaam dieet past. Morgan wilde wel eens zien hoe gezond het werkelijk was en de documentaire was geboren.
Nu vind ik het zelf een vrij radicaal experiment en je kan je afvragen hoe representatief zijn hamburgerdieet was vergeleken met een gemiddelde Amerikaanse man. Wat ik wel erg interessant vind, is dat er met de rechtszaak een vraag wordt opgeroepen. Wie kun je verantwoordelijk houden voor het toenemende overgewicht van de bevolking? Ben je zelf als persoon verantwoordelijk? Is er iets als bedrijfsverantwoordelijkheid? Of moet ook de overheid ingrijpen?
Persoonlijke verantwoordelijkheid overgewicht
Mijn eerste reactie was; je bent als persoon zelf verantwoordelijk. Maar toen ik daar verder over ging nadenken, kreeg ik mijn bedenkingen. Ten eerste werkt fastfood verslavend. Als je vet of suikerrijk eet reageren je hersenen daarop door dopamine vrij te laten in de beloningscentra. Als gevolg daarvan ervaar je een fijn gevoel.
Sowieso kun je je afvragen hoever de kennis reikt over ongezond eten en de risico’s van overgewicht bij de gemiddelde Nederlander. Hoe bescherm je iemand van de vettige verleidingen op aarde wanneer de persoon in kwestie zelf niet doorheeft hoe schadelijk het kan zijn?
Bedrijfs verantwoordelijkheid overgewicht
In de documentaire Supersize Me laten ze zien dat McDonald’s een zeer slimme marketing uitvoert. Een grote factor is het blij maken van kinderen. Ze zetten speeltuinen op, geven kinderfeestjes en geven speeltjes weg bij Happy Meals. Ook mag ik de Ronald McDonald clown natuurlijk niet vergeten. Daarnaast krijgen kinderen de suikerkick van het voedsel en wordt dit als prettig ervaren.
Overheids verantwoordelijkheid overgewicht
Waar ze in de documentaire weinig over praten, maar wat ik zelf wel belangrijk vind, is de invloed van de overheid. Steeds meer mensen krijgen overgewicht. De helft van de Nederlanders is te zwaar. Specifieker gezegd: in 2012 had 53% van de mannen en 43,7% van de vrouwen in Nederland overgewicht. Daarbij heeft ongeveer 13% ernstig overgewicht (een BMI van >30). Overgewicht is een belangrijke oorzaak van vermijdbare ziektes en sterfte. In dat opzicht kun je stellen dat het goed is als de overheid hier iets aan doet. Maar hoever kan de overheid gaan?
Voorlichtingen en het aangeven van wat een bewuste keuze is vindt zo’n 70% van de Nederlanders een goed idee. Een vettax wordt niet gezien als een taak van de overheid.
Persoonlijke mening verantwoordelijkheid overgewicht
Ik denk zeker dat er een taak van de overheid ligt om ons te informeren over gezonde voeding en de risico’s van overgewicht. Maar met deze kennis ligt de verantwoordelijkheid vooral bij de consument.
Nu is fastfood over het algemeen ongezond. Het is kcal-, suiker en vetrijk. Daarbij zijn die calorieën zogenaamde lege calorieën: het bevat nauwelijks nuttige voedingsstoffen zoals vitaminen en mineralen. Vandaar dat er ook wel over junkfood gesproken wordt.
Toch denk ik zeker dat fastfood, zoals dat van McDonald’s in een gezonde, verantwoorde voeding past. De behoefte aan een beloning in de vorm van lekker eten hebben we van nature. Daar hoef je niet mee te stoppen. De kunst is je te beperken.
Ben jij benieuwd hoe je af en toe iets ongezonds kunt eten zonder dat je voedingspatroon daar meteen ongezond van wordt? Neem dan eens contact op met een diëtist.
Hanna Kugel
Diëtist
Relevante links:
- Tegenwicht, e-BOOK. Auteur Jaap Seidell, Nederlands. Dit boek is geen dieetboek, maar een boek waarin op begrijpelijke wijze de recente wetenschappelijke ontwikkelingen op het terrein van erfelijkheid, stofwisseling en psychologische aspecten van eetgedrag worden uitgelegd.
- Programmeer je lichaam op afvallen. Auteurs Thorsten Weiss & Jenny Bor, Nederlands, 124 pagina’s. Dit boek is erop gericht om de onbewuste oorzaken van overgewicht aan te pakken.
- De Gabrielmethode. Auteur Jon Gabriel, Nederlands, 240 pagina’s. Een belangrijk verschil met de meeste dieetboeken is zijn uitgangspunt dat je moet starten met het aanpakken van de oorzaken van je overgewicht. Zijn theorie is dat dieet houden je lichaam aanzet tot het opslaan van vet. Hij raadt visualisatietechnieken aan om je geest te herprogrammeren.
- Hamburgers in het Paradijs. Auteur Louise Fresco, Nederlands, 544 pagina’s. Ze neemt de lezer mee op een unieke culturele reis door de geschiedenis en de toekomst van ons voedsel. Met een even verhelderende als fijnzinnige pen schrijft ze over de meest uiteenlopende onderwerpen, van het eerste brood tot gentechnologie, van klimaatverandering tot megastallen, van het nut van de hamburger tot de problemen van slowfood.
- Barbecue Grill Houder voor Hamburger. Lengte 30 cm en breedte 30 cm.
- Proteïne dieet, Eiwitdieet en Koolhydraatarm dieet